- παμφυλία
- Χώρα της Μικράς Ασίας, στο νότιο τμήμα της και κατά μήκος της Μεσογείου, όπου σχηματίζει το Παμφύλιο πέλαγος ή κόλπο της Αττάλειας. Το στενό σχήμα της χώρας εκτείνεται μεταξύ του νοτιότατου ακρωτηρίου της Μικράς Ασίας, του Ανεμουρίου (Αναμούρ) στα Α και της Ιεράς Άκρας (Κάβο Χελιδόνια) στα Δ.
Η Π. ορίζεται στα Δ από τη Λυκία, στα Β από την Πισιδία και στα Α από την Κιλικία. Διασχίζεται από τα Δ προς τα Α από την οροσειρά του Ταύρου· στα B είναι ορεινή και στα N πεδινή. Η χώρα διαρρέεται από πολλούς ποταμούς μερικοί από τους οποίους είναι ιστορικοί. Στα Α της Αττάλειας ρέει ο Κέστρος (τουρκ. Aκ σου), ποταμός της Πισιδίας και της Παμφυλίας, πλωτός κατά την αρχαιότητα· ο Ευρυμέδων (τουρκ. Κιοπρού σου), γνωστός από την ιστορία για τη νίκη του Κίμωνα (496 π.Χ.) και πλωτός την εποχή εκείνη· ο Καλύκαδνος (τουρκ. Γκιοκ σου), στα νερά του οποίου πνίγηκε ο αυτοκράτορας της Γερμανίας Φρειδερίκος Μπαρμπαρόσα κατά τη διάρκεια των Σταυροφοριών.
Η Π., χώρα ναυτική στην αρχαιότητα, χρησίμευε ως ενδιάμεσος σταθμός στην επικοινωνία των παραθαλάσσιων λαών με τα υψίπεδα της Πισιδίας.
Η Αττάλεια, ο Φοινικούς το Κορακήσιον, η Πέργη, η Άσπενδος, η Σίδη και η Ολβία, ήταν πόλεις που άκμασαν στην αρχαιότητα.
Στις κυριότερες πόλεις της σύγχρονης Παμφυλίας, όπως στην Αττάλεια (τουρκ. Αντάλια), στον Φοίνικα (τουρκ. Φοίνικε), στην Αλάγια ή Αλάνια (το αρχαίο Κορακήσιον), υπήρχαν ακμαίες ελληνικές κοινότητες που έπαψαν να υφίστανται μετά την ανταλλαγή των πληθυσμών το 1924.
Βυζαντινό φρούριο στο Κορακήσιο της Παμφυλίας, τη σημερινή Αλάγια.
Παμφυλία. Το αρχαίο θέατρο της Σίδης. Η Σίδη, 76 χλμ. ανατολικά της Αττάλειας, κοντά στο σημερινό χωριό Σελιμιέ, ήταν η πρωτεύουσα της Παμφυλίας από την εποχή του Κωνσταντίνου του Μεγάλου.
* * *παμφυλία, ἡ (Α) [πάμφυλος]σύνολο, πλήθος, από όλες τις ανθρώπινες φυλές.
Dictionary of Greek. 2013.